Nhảy sạp (hay còn gọi là múa sạp) là điệu múa dân gian đặc sắc của dân tộc Thái trong những dịp vui, hay trong lễ hội xuân. Khởi thủy của nhảy sạp là bắt nguồn từ công việc trong đời sống hằng ngày.

Sơ lược về cách nhảy sạp.

Để tổ chức nhảy sạp, người ta chuẩn bị hai cây tre lớn, chắc và đủ dài làm sạp chính, cùng với nhiều cặp sạp con nhỏ hơn. Hai chiếc sạp chính đặt cách nhau một khoảng rộng vừa đủ để gác hai đầu các sạp con. Từng cặp sạp con đặt song song tạo thành một dàn sạp. Hai chiếc sạp cái đặt cách nhau một khoảng rộng đủ để gác hai đầu các cây sạp con, từng cặp sạp con đặt song song, cách đều nhau chừng hai gang tay, tạo thành dàn sạp. Người tham gia nhảy sạp thường là trai gái trong bản được chia thành hai tốp, một tốp đập sạp và một tốp nhảy sạp. Mỗi đôi trai gái ngồi hai đầu một cặp sạp con và gõ theo nhịp 4/4, cứ 3 lần gõ sạp lên sạp cái thì một lần gõ hai sạp con vào nhau tạo ra âm thanh, tiết tấu vừa múa, vừa gõ vừa hát. Những người đập sạp phải đều tay, tốc độ ban đầu chậm nhưng sau có thể nâng dần lên, khiến các bước nhảy khó dần. Người múa lần lượt từng cặp trai gái nhảy vào dàn sạp, mỗi người cầm một chiếc khăn múa dài, khi tung lên, khi uốn lượn quanh người. Động tác nhẹ nhàng, uyển chuyển, lúc dồn dập biến đổi ngang, dọc, chéo, tròn, tất cả đều diễn ra trên dàn sạp và phải đúng nhịp, làm sao khi hai sạp con chập vào nhau thì người nhảy không bị kẹp vào chân. Cuộc vui kéo dài không biết chán, cuốn hút mọi người rất hào hứng, say sưa... và đây còn là dịp để dân làng hội tụ, vui chơi, các chàng trai, cô gái tìm hiểu nhau, giao duyên tạo nên không khí vui tươi, náo nức, hân hoan.

HƯỚNG DẪN VÀ CHI TIẾT VỀ CÁCH NHẢY SẠP

0. Đạo cụ nhảy sạp

Đạo cụ cần thiết cho múa sạp phải có hai cây tre to, thẳng và dài làm sạp cái và nhiều cặp sạp con bằng tre nhỏ hay nứa (đường kính 3 đến 4cm, dài 3 đến 4m)

Mua tre trúc: Cửa hàng bán tre tphcm

1. Nguồn gốc của trò chơi nhảy sạp

Khác với đa phần những trò chơi dân gian khác có xuất phát từ vùng đồng bằng châu thổ, nhảy sạp có nguồn gốc lâu đời từ vùng núi Tây Bắc. Đồng bào ở nơi đây vào mỗi dịp lễ tết sẽ tổ chức và cùng nhau tham gia vào trò chơi này. Hiện nay, nhảy sạp không chỉ gói gọn ở vùng Tây Bắc mà đã phát triển ở những vùng miền khác của đất nước.

2. Lứa tuổi thích hợp chơi trò nhảy sạp

Bản chất của trò chơi này sinh ra dành cho tất cả mọi người. Ai cũng có thể tham gia vào trò chơi này. Đối với các bé, khoảng 5 tuổi trở lên, ba mẹ, thầy cô sẽ hướng dẫn cho các con chơi trò chơi này.

Đối với người lớn có thể nhảy nhiều hơn...

3. Số lượng người tham gia trò chơi nhảy sạp

Nhảy sạp là trò chơi tập thể, do vậy càng nhiều người tham gia trò chơi càng sôi động, hấp dẫn. Ông và, ba mẹ, thầy cô có thể tham gia vào chơi cùng các bé.

4. Không gian chơi trò nhảy sạp

Trò chơi nhảy sạp có kèm theo dụng cụ, do vậy, cần không gian rộng lớn, bằng phẳng cho các bé chơi. Một số địa điểm lý tưởng bạn có thể tham khảo như công viên, nhà đa năng tại trường học, sân thể dục, sân trường,…

5. Hướng dẫn cách chơi trò nhảy sạp cho các bé 

Nhảy sạp là trò chơi dân gian khá khó đòi hỏi ở người chơi nhiều yếu tố. Dưới đây là những điểm quan trọng trong trò chơi mà người quản trò cần lưu ý.

Chuẩn bị: Số lượng người chơi không giới hạn., tối thiểu là 4 người.

Chia cách bé thành 2 nhóm. Những thanh tre dài 2 m, nhẵn.

Luật chơi: Trẻ nhảy sạp nhảy qua các cây tre, cố gắng nhảy sao cho không đụng vào các cây tre trúc và hát theo các bạn. Trẻ nhảy lần lượt qua các cặp thanh tre và nhảy được ra ngoài, sau đó quay trở lại điểm xuất phát và chờ lượt chơi tiếp theo của mình. Lưu ý không đụng vào các thanh tre, tránh vi phạm luật chơi.

Cách chơi: Cho 2 trẻ ngồi cầm 2 đầu của cây tre dài (tùy theo số trẻ chơi mà cô có thể bố trí số cặp thanh tre cho phù hợp). Các trẻ còn lại đứng bên ngoài thanh tre theo hàng dọc. Khi có hiệu lệnh “bắt đầu”, trẻ cầm thanh tre điều khiển 2 thanh tre theo chiều lên, xuống, qua phải. Trẻ nhảy sạp nhảy qua các thanh tre, cố gắng nhảy sao cho không đụng vào các thanh tre. Trẻ nhảy lần lượt qua các cặp cây tre và nhảy được ra ngoài, sau đó quay trở lại điểm xuất phát đợi chơi tiếp lượt sau. Trẻ nhảy qua được 2 cây tre thì trẻ sau xuất phát, không cần chờ hiệu lệnh của cô. Mỗi cặp cây tre có thể cho 2 trẻ cùng nhảy.

6. Lợi ích của bé khi tham gia vào trò chơi

Rèn luyện thể chất, sự khéo léo, trở nên nhanh nhẹn Rèn luyện tính nhẫn nhãi và đoàn kết trong quá trình chơi. Mang lại giây phút giải trí cho bé sau giờ học căng thẳng

7. Những lưu ý khi tham gia vào trò chơi

Ba mẹ, thầy cô cần hướng dẫn kỹ bé để tránh xảy ra tai nạn trong quá trình nhảy sạp. Các bé nên mang giày khi chơi để bảo vệ bản thân. Tránh gây tiếng ồn ảnh hưởng đến người xung quanh trong quá trình chơi. Nhảy sạp là trò chơi khá phức tạp và cần nhiều kỹ năng khi tham gia, ba mẹ thầy cô cần hướng dẫn kỹ để tránh xảy ra sai sót trong quá trình chơi. Đặc biệt, nếu bạn tham gia cùng chơi với bé sẽ giúp bé phát triển tốt những kỹ năng thiết sót.

nhảy sạp

CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT LỊCH SỬ HÌNH THÀNH NHẢY SẠP

Trước đây, các nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa kết luận múa sạp là của dân tộc Mường. Sau này lại có các ý kiến khác cho rằng điệu múa này không phải chỉ riêng của người Mường, mà còn phổ biến với người Ấn Độ và các dân tộc Đông Nam Á. Một trong những điệu múa dân gian phổ biến nhất ở Philippines là Tinikling. Các điệu múa truyền thống, thường liên quan đến một cặp của hai cột tre, được coi là lâu đời nhất trong cả nước và hấp dẫn của nó đã lan rộng trên toàn cầu - đặc biệt là Hoa Kỳ. Tại sao điệu nhảy được gọi là Tinikling? Tự hỏi làm thế nào loại nhảy này có tên của nó? Tinikling được cho là được đặt theo tên của loài chim chân dài được gọi là tikling ở Philippines. Loài chim này thuộc về một số loài đường sắt, nhưng tên gọi này thường đề cập đến Đường sắt ngực (Gallirallus striatus), Đường sắt băng (Gallirallus philippensis), và đường ray (Gallirallus torquatus). Một người nhảy múa Tinikling bắt chước các chuyển động của một con chim tikling (do đó, giống như tikling) như chim đi trên cỏ hoặc né tránh bẫy tre được thiết lập bởi nông dân Philippines trên cánh đồng lúa rộng lớn.

Theo các tài liệu lịch sử, điệu múa Tinikling bắt nguồn từ sự chiếm đóng của Tây Ban Nha ở Philippines - đặc biệt là trên đảo Leyte. Những người nông dân trồng lúa trên quần đảo Visayan thường đặt bẫy tre để bảo vệ cánh đồng của họ, nhưng những con chim tikling đã né tránh bẫy của họ. Người dân địa phương bắt chước phong trào của các loài chim, và được cho là, đó là cách điệu múa dân gian truyền thống đầy kịch tính này được sinh ra. Tuy nhiên, theo truyền thuyết, điệu nhảy sạp bắt nguồn từ thời kỳ thuộc địa Tây Ban Nha khi người dân địa phương được vua Tây Ban Nha ra lệnh làm việc trên những đồn điền lớn. Những người không làm theo lệnh của mình hoặc làm việc quá chậm đã được đưa ra một hình phạt: để đứng giữa hai cọc tre. Những cọc này sau đó được vỗ vào nhau trong một nỗ lực để đánh bại chân người Philippines.

Để thoát khỏi sự trừng phạt này, người Philippines sẽ nhảy lên khi hai cái cột được vỗ tay. Thực hành nhảy giữa các cực này cuối cùng đã biến đổi từ một thử thách thành một điệu nhảy nghệ thuật. Tinikiling được coi là một điệu nhảy quốc gia ở Philippines và hầu như mọi người Philippines đều biết cách làm. Vì đây là một điệu nhảy ấn tượng, nó thường được biểu diễn trong những dịp đặc biệt như các lễ hội truyền thống của Philippines hoặc tại các buổi biểu diễn ở trường và sân khấu. Một số người nói rằng điệu nhảy này đại diện cho hầu hết các đặc điểm của hai nhân vật chính của Filipino: Chúng có khả năng đàn hồi và vui vẻ. Để nhảy Tinikling, bạn cần hai cặp cọc tre dài 6–12 feet (khoảng 1, 8-3, 7 mét). Nữ vũ công thường mặc một chiếc váy được gọi là Balintawak (một chiếc váy đầy màu sắc với tay áo cong) hoặc một Patadyong (một chiếc váy lỏng rô rô thường được mặc với một chiếc áo mỏng sợi). Nam giới mặc một chiếc áo sơ mi thêu chính thức mà không được gọi là Barong Tagalog — đó là trang phục quốc gia của đất nước cho những người đàn ông Philippines. Barong thường được kết hợp với quần màu đỏ. Tất cả các vũ công đều biểu diễn Tinikling trong khi đi chân đất. Nhảy sạp Cheraw là một điệu nhảy văn hóa truyền thống được biểu diễn ở Mizoram, Ấn Độ bao gồm chủ yếu là sáu đến tám người đang giữ một cặp thanh tre trên một cây tre khác nằm ngang trên mặt đất. Các nghệ sĩ nam sau đó vỗ tay theo nhịp tre trong khi các nhóm vũ công nữ nhảy theo những bước phức tạp giữa những cây tre đang đập. Đây là điệu nhảy nổi tiếng và đẹp nhất ở Mizoram, và là trung tâm thu hút trong các dịp lễ hội. Những điệu nhảy tương tự được tìm thấy ở Viễn Đông và Philippines. Vào năm 2010, một kỷ lục Guinness thế giới về số lượng vũ công múa cheraw lớn nhất cùng lúc đã được tạo ra.

Người ta tin rằng điệu nhảy Cheraw bắt nguồn từ đầu thế kỷ 1 sau Công nguyên. Những thanh tre dài được sử dụng cho điệu nhảy này, do đó nhiều người gọi nó là "Múa tre". Vào thời xa xưa, điệu nhảy Cheraw được thực hiện trong các nghi lễ như được tin, để mang lại niềm an ủi cho linh hồn của một người mẹ quá cố đã qua đời để lại đứa con mới sinh của mình trên trái đất. Tuy nhiên, ngày nay, tín ngưỡng truyền thống đã bị pha loãng và chân trời của Cheraw Dance đã mở rộng đáng kể. Trên thực tế, điệu nhảy này được thực hiện vào mỗi dịp bởi Mizo of Mizoram. Nhảy sạp cũng được phân bố rộng rãi trên các nước ở Đông Nam Á như Lao Kra Top Mai từ Thái Lan , Robam Kom Araek từ Campuchia , Karen hoặc Dance Chin từ Myanmar, Alai Sekap ở Brunei  và Magunatip từ Sabah, Đông Malaysia.

Theo nguồn:  Tổng hợp